BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S. TING

Tháng 12/2016

HAI ĐỨA TRẺ - THẠCH LAM

Môn: Ngữ văn, lớp 11

Số tiết 01

Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e-Learning lần thứ 4

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.TÌM HIỂU CHUNG:

1.Tác giả

2.Tác phẩm

II.ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN:

1.Cảnh phố huyện:

a.Phố huyện lúc chiều tàn

b.Phố huyện lúc đêm xuống

2.Con người nơi phố huyện:

a.Những mảnh đời tàn

b.Tâm trạng của Liên

3.Hình ảnh đoàn tàu:

4.Nghệ thuật:

III.TỔNG KẾT:

Phố huyện Cẩm Giàng xưa

- Những đứa trẻ con nhà nghèo nhặt nhạnh những thứ còn sót lại ở chợ.

- Mẹ con chị Tí với hàng nước sơ sài, ế ẩm.

- Chị em Liên trông coi cái cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu.

- Bà cụ Thi hơi điên với tiếng cười khanh khách, nghiện rượu, lảo đảo lần vào bóng tối.

- Bác Siêu: bán phở - thứ quà xa xỉ, buôn bán bấp bênh.

- Gia đình bác xẩm: ca hát để trông chờ vào sự bố thí của người đời.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa về dân nghèo.

- Động lòng thương bọn trẻ con nhà nghèo.

- Ngồi yên lặng, mắt ngập đầy bóng tối.

- Lòng buồn man mác trước giờ khắc của ngày tàn.

- Cảm nhận mùi riêng của đất, của quê hương này.

- Xót thương cho mẹ con chị Tí.

- Lặng lẽ dõi theo bóng bà cụ Thi. . .

Từ xa: tiếng xe rít, làn khói sáng trắng, hành khách ồn ào khe khẽ.

Đến gần: còi, rầm rộ đi tới, đèn sáng trưng, đồng và kền lấp lánh, cửa kính sáng.

Tàu qua: đi vào đêm tối, để lại những đốm than đỏ bay tung, cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng.

ÂM THANH

ĐOÀN TÀU

PHỐ HUYỆN

- Còi xe lửa kéo dài.

- Tiếng dồn dập.

- Tiếng rít mạnh vào ghi.

- Còi rít lên.

- Tàu rầm rộ đi tới.

Âm thanh mạnh mẽ và sôi động.

- Tiếng trống thu không.

- Tiếng ếch nhái.

- Tiếng muỗi vo ve.

- Tiếng đàn bầu bật trong yên lặng.

Âm thanh đơn điệu, lạc lõng, hoang vắng và buồn bã.

ĐOÀN TÀU

ÁNH SÁNG

PHỐ HUYỆN

- Ngọn lửa xanh biếc.

- Khói bừng sáng trắng.

- Đèn sáng trưng.

- Đồng và kền lấp lánh.

- Các cửa kính sáng.

Ánh sáng mạnh, rực rỡ.

- Khe sáng.

- Quầng sáng.

- Chấm nhỏ và vàng lơ lửng.

- Thưa thớt từng hột sáng.

Ánh sáng yếu ớt và đơn độc.

- Đoàn tàu từ Hà Nội “với những toa đèn sáng trưng, những toa hạng trên sang trọng lố nhố người, đồng và kền lấp lánh” nó đối lập với cuộc sống mòn mỏi, nghèo nàn, tối tăm và quẩn quanh của người dân phố huyện.

- Chuyến tàu đêm “như đã đem một thế giới khác đi qua” tạo một thoáng vui, một niềm an ủi, một nỗi khao khát mơ hồ, một mơ ước không bao giờ tắt, một chút tươi sáng cho sự sống nghèo khổ, đơn điệu, tẻ nhạt hàng ngày của người dân phố huyện.

- Đối với chị em Liên, chuyến tàu đêm còn gợi nhớ về những kỉ niệm của ngày xưa sung sướng, của Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo.

Hiện thực cảnh đời buồn tẻ ở một phố huyện nhỏ. Truyện có một ý nghĩa khái quát: nó tái hiện tính trì trệ từ lâu của xã hội Việt Nam thời Pháp thuộc.

Cố thức để đợi đoàn tàu là những nỗ lực muốn khỏi bị chìm ngập trong không gian nghèo nàn và tù túng nơi phố huyện: Đây là giá trị nhân văn của tác phẩm.

Bằng một truyện ngắn trữ tình có cốt truyện đơn giản, Thạch Lam đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương đối với những kiếp người sống cơ cực, quẩn quanh, tăm tối ở phố huyện nghèo trước Cách mạng tháng Tám. Đồng thời, ông cũng biểu lộ sự trân trọng ước mong đổi đời tuy còn mơ hồ của họ.

Gánh phở của bác Siêu với người dân phố huyện được xem là một thứ quà như thế nào?

Hai chị em Liên và An cố thức đợi đoàn tàu đêm đi qua phố huyện là bởi vì:

Chuyến tàu đêm đi qua phố huyện được đến từ đâu?

Nối các mệnh đề ở vế trái với các mệnh đề ở vế phải để tạo thành câu đúng.

Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi. Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay bất cứ cái gì đó có thể dùng được của các người bán hàng để lại, Liên trông thấy __(1)__ nhưng chính chị cũng __(2)__ để mà cho chúng nó.

Bài học kết thúc

Chân thành cảm ơn các em đã chú ý lắng nghe!

Chúc các em học thật tốt!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1) Sách giáo khoa Ngữ văn 11 (chương trình chuẩn).

2) Sách giáo viên Ngữ văn 11 (tập một)

3) Các trang web: http://ww.violet.vn,

http://thi-baigiang.moet.gov.vn