BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S. TING

Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng E - Learning lần thứ 4

Tiêu đề bài dự thi

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY

Chủ đề: Môn : NGỮ VĂN / Lớp: 10

Tác giả: Giáo viên: NGUYỄN THỊ DIỆU THẢO

Email: nguyenthidieuthao.gvc3nguyenhue@hue.edu.vn

Điện thoại liên lạc: 01659050907

Đơn vị công tác: TRƯỜNG THPT NGUYỄN HUỆ

83 Đinh Tiên Hoàng - Huế

Giấy phép bài dự thi: CC-BY-SA

Tháng/năm: 12/2016

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ

MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY

Đọc hiểu văn bản:

MỤC TIÊU BÀI HỌC

  Giúp học sinh:

    1. Kiến thức:

 - Bi kịch nước mất nhà tan và bi kịch tình yêu tan vỡ được phản ảnh trong truyền thuyết Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy.

 - Bài học lịch sử về tinh thần cảnh giác của kẻ thù và cách xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng và chung, nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.

     - Sự kết hợp hài hòa giữa “cốt lõi lịch sử” với tưởng tượng, hư cấu nghệ thuật của dân gian.

    2. Kĩ năng:

     - Đọc (kể) diễn cảm truyền thuyết dân gian.

     - Phân tích văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại.

MỤC TIÊU BÀI HỌC

  Giúp học sinh:

  3. Về thái độ:

   - Trân trọng công lao dựng nước và giữ nước của An Dương Vương.

- Có ý thức, trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc phát huy truyền thống của dân tộc, đồng thời phải đề cao tinh thần cảnh giác.

4. Định hướng phát triển năng lực:

- Phát triển năng lực thu nhận và xử lí thông tin

- Phát triển năng lực phân tích, tổng hợp

- Phát triển năng lực tự học

CẤU TRÚC BÀI HỌC

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Thể loại truyền thuyết

2. Tác phẩm "Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy"

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

1. Vai trò của An Dương Vương trong sự nghiệp dựng nước, giữ nước

2. Bi kịch nước mất nhà tan, tình yêu tan vỡ

III. TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật

2. Nội dung

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Thể loại truyền thuyết

- Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các sự kiện và nhân vật lịch sử, qua đó nhân dân thể hiện nhận thức, quan điểm, tình cảm của mình

- Phản ánh lịch sử một cách độc đáo.

- Giữa môi trường văn hóa lịch sử và câu chuyện con người có mối quan hệ mật thiết.

I. TÌM HIỂU CHUNG

2. Tác phẩm

Xuất xứ: trích từ “Truyện Rùa Vàng” trong “Lĩnh Nam chích quái”.















Tóm tắt tác phẩm

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

1. Vai trò của An Dương Vương trong sự nghiệp dựng nước, giữ nước

a. Quá trình dựng nước (xây thành)

Nhận xét về quá trình xây thành của An Dương Vương?

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Vai trò của An Dương Vương trong sự nghiệp dựng nước, giữ nước

a. Quá trình dựng nước (xây thành)

- Thành đắp tới đâu lại lở tới đó.

- Lập đàn trai giới, cầu đảo bách thần

 dựng nước rất khó khăn, gian nan, vất vả

- Được sự giúp đỡ của Rùa Vàng, thành mới xây xong.

An Dương Vương: kiên trì, quyết tâm, không nản trí, không sợ khó khăn, dồn hết tâm huyết cho việc xây thành.

- Hình ảnh Rùa Vàng, nỏ thần:

 Yếu tố thần kì: lí tưởng hoá việc xây thành,

 Thái độ: ngưỡng mộ, ngợi ca công lao dựng nước của An Dương Vương; thể hiện khát vọng của dân gian muốn có được binh lực, vũ khí thần kì để đất nước mãi trường tồn

Bài học: Dựng nước phải đi liền với giữ nước.

b. Quá trình giữ nước:

An Dương Vương xin Rùa Vàng vũ khí để giữ thành

+ tự chế tạo nỏ

+ chiến thắng quân Triệu Đà

 Ý thức trách nhiệm của người đứng đầu, có tầm nhìn xa trông rộng, tinh thần cảnh giác cao độ

Tiểu kết: Khẳng định công lao to lớn của An Dương Vương và thái độ của nhân dân ngợi ca nhà vua, tự hào về chiến công xây thành, chế nỏ, chiến thắng ngoại xâm của dân tộc.

2. Bi kịch nước mất nhà tan và tình yêu tan vỡ:

a) Bi kịch mất nước

Nguyên nhân dẫn đến bi kịch mất nước là gì?

2. Bi kịch nước mất nhà tan và tình yêu tan vỡ:

a) Bi kịch mất nước

- Nguyên nhân:

+ Nhận lời cầu hoà của Triệu Đà.

+ Gả con gái cho Trọng Thuỷ.

+ Cho phép Trọng Thủy ở rể trong Loa thành nội gián.

+ Giặc đến điềm nhiên ngồi đánh cờ...

Chủ quan, mất cảnh giác mất nước.

- Kết cục:

+ Thành Cổ Loa thất thủ trước đợt tấn công thứ hai của Triệu Đà

+ An Dương Vương rút kiếm chém Mị Châu  gạt bỏ tình riêng, đứng về phía công lý.

+ An Dương Vương cầm sừng tê bảy tấc theo gót Rùa Vàng đi xuống biển Huyền thoại hóa vị vua bất tử

 Bài học: Đề cao tinh thần cảnh giác với kẻ thù, không chủ quan khinh thường trước bất cứ hoàn cảnh nào.

- Là một cô gái ngây thơ, trong trắng, hiếu thảo: vâng lời vua cha lấy chồng

- Là một người vợ chung thủy nhưng nhẹ dạ, cả tin.

+ Cho Trọng Thuỷ xem nỏ thần, khiến bảo vật giữ nước bị đánh tráo mà hoàn toàn không biết.

+ Bị giặc đuổi: đánh dấu đường cho Trọng Thủy lần theo

- Là một người dân phản bội vì đã làm lộ bí mật quốc gia dẫn đến cảnh mất nước

b. Bi kịch tình yêu tan vỡ

* Nhân vật Mị Châu

* Nhân vật Mị Châu

- Kết cục:

+ Bị kết tội là giặc, bị vua cha chém chết.

+ Hóa thân: máu  ngọc trai, xác  ngọc thạch.

Truyền thống cư xử thấu tình đạt lí (sự bao dung, cảm thông) của nhân dân ta.

Bài học: cần có sự cân bằng giữa lý trí và tình cảm, luôn luôn đặt quan hệ riêng, chung đúng mực.

*Nhân vật Trọng Thủy

Nêu đánh giá của em về nhân vật Trọng Thủy?

* Nhân vật Trọng Thủy:

- Trọng Thủy – một trong những nhân vật truyền thuyết phức tạp, mâu thuẫn:

+ Thời kì đầu: đóng vai trò là một tên gián điệp theo lệnh của vua cha sang làm rể, điều tra bí mật.

+ Thời gian ở Loa Thành: lừa Mị Châu để thực hiện âm mưu cướp nước.

+ Nảy sinh tình cảm với Mị Châu >< hoàn thành bổn phận với Triệu Đà.

+ Khi Mị Châu chết: ôm xác vợ khóc thương, lao đầu xuống giếng

- Cái chết của Trọng Thuỷ là sự bế tắc, ân hận, muộn màng.

* Hình ảnh ngọc trai - giếng nước:

- Không phải hình tượng của tình yêu chung thủy.

- Là hình ảnh nghệ thuật hoàn mỹ thể hiện sự bao dung, cảm thông đối với Mị Châu

Tiểu kết: Nhân dân muốn nêu lên một bài học lịch sử về tinh thần cảnh giác với kẻ thù, cách xử lí mối quan hệ giữa nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.

2. Nội dung:

Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy giải thích nguyên nhân việc mất nước Âu Lạc và nêu bài học lịch sử về việc giữ nước, tinh thần cảnh giác với kẻ thù, cùng cách xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng với chung, nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa “cốt lõi lịch sử” và hư cấu nghệ thuật.

- Kết cấu chặt chẽ, xây dựng những chi tiết kì ảo có giá trị nghệ thuật cao (Rùa Vàng, nỏ thần, ngọc trai-giếng nước).

Trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu -Trọng Thủy, việc An Dương Vương chém đầu Mị Châu thể hiện điều gì?

Thái độ của tác giả dân gian đối với Mị Châu như thế nào?

Cốt lõi lịch sử của Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy là:

An Dương Vương được thần linh giúp đỡ vì

Nhận xét nào dưới đây khái quát chính xác nhất về thể loại truyền thuyết?

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

- Chi tiết Mị Châu lén đưa cho Trọng Thủy xem nỏ thần được đánh giá như thế nào?

- Phân biệt các yếu tố lịch sử và yếu tố thần kì trong truyện?

- Những bài học lịch sử cần rút ra?

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ngữ văn 10, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam 2016

2. Sách giáo viên Ngữ văn 10, tập 1, NXB Giáo dục 2010

3. Giáo trình Văn học dân gian Việt Nam, NXB Đà Nẵng 2005

4. Chuẩn kiến thức kỹ năng 10

5. Một số hình ảnh và video trên internet