SỰ CHUYỂN THỂ CÁC CHẤT

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e - Learning lần thứ 4

-------------------------

SỰ CHUYỂN THỂ CỦA CÁC CHẤT

Nhóm giáo viên: Lê Thị Ngọc Trâm

Trần Thị Thu Hằng

Email: tramltn.ht@hue.edu.vn

Điện thoại: 0962669971

Đơn vị: Trường THPT Hương Trà

Địa chỉ: số 10 - Thống Nhất - Tứ Hạ - Hương Trà - Thừa Thiên Huế

Giấy phép bài dự thi: CC-BY-SA

THÁNG 11/2016

Môn Vật lí / Lớp 10

QUỸ LAWRENCE S.TING

Nước ta xưa có rất nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng, trong đó có nghề đúc đồng. Nơi đây đã cho ra rất nhiều các sản phẩm nổi tiếng. Vậy tại sao đồng là một chất rắn lại có thể đúc được những sản phẩm theo ý muốn con người?

Sự hình thành các giọt sương trên lá, mây trời hay nước đọng trên thành kính là do hiện tượng gì?

SỰ CHUYỂN THỂ

CỦA CÁC CHẤT

Trong tự nhiên có những hiện tượng gì liên quan đến sự nóng chảy và đông đặc không?

Quá trình chuyển từ thể rắn sang thể lỏng của các chất gọi là sự nóng chảy. Quá trình chuyển ngược lại từ thể lỏng sang thể rắn gọi là sự đông đặc

Làm nóng chảy và đông đặc lưu huỳnh

Quá trình nóng chảy và đông đặc vàng diễn ra như thế nào?

Quá trình nóng chảy và đông đặc vàng

Đun nóng chảy thiếc, đồ thị biểu diễn nhiệt độ, thời gian có dạng như hình dưới:

+ Mỗi chất rắn kết tinh có một nhiệt độ nóng chảy không đổi xác định ở mỗi áp suất cho trước.

+ Các chất rắn vô định hình (thủy tinh, nhựa dẻo,…) không có nhiệt độ nóng chảy xác định.

+ Đối với đa số các chất rắn, thể tích của chúng sẽ tăng khi nóng chảy và sẽ giảm khi đông đặc.

+ Nhiệt độ nóng chảy của chất rắn thay đổi phụ thuộc áp suất bên ngoài.

* Mở rộng kiến thức về sự đông đặc:

Nhiệt lượng cung cấp cho chất rắn trong quá trình nóng chảy gọi là nhiệt nóng chảy của chất rắn đó. Nhiệt nóng chảy Q tỉ lệ thuận với khối lượng m của chất rắn:

Q = λm.

Trong đó, hệ số tỉ lệ λ gọi là nhiệt nóng chảy riêng, có đơn vị J/kg.

Sự nóng chảy hay đông đặc có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và trong kĩ thuật

Ảnh hưởng của sự nóng chảy đến khí hậu: Hiện tượng băng tan

Hiện tượng băng tan ảnh hưởng như thế nào đến đời sống?

Quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể khí (hơi) ở bề mặt chất lỏng gọi là sự bay hơi. Quá trình chuyển ngược lại từ thể khí (hơi) sang thể lỏng gọi là sự ngưng tụ.

SSSSS

Sự bay hơi của nước

SSSSS

Sự ngưng tụ của nước

Nguyên nhân của quá trình bay hơi là do một số phân tử chất lỏng ở mặt thoáng có động năng chuyển động nhiệt lớn, nên chúng có thể thắng được công cản do lực hút của các phân tử chất lỏng nằm trên mặt thoáng để thoát ra khỏi mặt thoáng và trở thành phân tử hơi của chính chất ấy.

Vậy nhiệt độ của khối chất lỏng khi bay hơi tăng hay giảm? Tại sao?

Đoán xem tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ thuộc như thế nào vào nhiệt độ, diện tích bề mặt chất lỏng và áp suất khí (hoặc hơi) ở sát phía trên bề mặt chất lỏng. Tại sao?

Khi tốc độ bay hơi lớn hơn tốc độ ngưng tụ, áp suất hơi tăng dần và hơi ở phía trên bề mặt chất lỏng là hơi khô. Hơi khô tuân theo định luật Bôi-lơ - Ma-ri-ốt.

Khi tốc độ bay hơi bằng tốc độ ngưng tụ, hơi ở phía trên bề mặt chất lỏng bão hòa có áp suất đạt giá trị cực đại gọi là áp suất hơi bão hòa. Áp suất hơi bão hòa không phụ thuộc thể tích và không tuân theo định luật Bôi-lơ - Ma-ri-ôt, nó chỉ phụ thuộc bản chất và nhiệt độ của chất lỏng.

Nước từ biển, sông, hồ,. . . Không ngừng bay hơi tạo thành mây, sương mù, mưa, làm cho khí hậu điều hòa và cây cối phát triển.

Vòng tuần hoàn của nước

+Sử dụng trong ngành sản xuất muối

+ Sử dụng trong chưng cất rượu, nước cất

+ Sự bay hơi của amôniac, frêôn,. . . được sử dụng trong kĩ thuật làm lạnh

Quá trình chuyển từ thể rắn sang thể khí, được gọi là quá trình thăng hoa

* Mở rộng về sự thăng hoa

Nước đá khô thăng hoa

Băng phiến thăng hoa

Quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể khí xảy ra ở cả bên trong và trên bề mặt chất lỏng gọi là sự sôi.

Chất lỏng

t (độ C)

Nước

100

Rượu

78,3

Xăng

80,2

Dầu hỏa

290

Dưới áp suất chuẩn, mỗi chất lỏng sôi ở nhiệt độ xác định và không thay đổi.

Nhiệt lượng cung cấp cho khối chất lỏng trong quá trình sôi được gọi là nhiệt hóa hơi của chất lỏng ở nhiệt độ sôi.

Q = Lm

Trong đó, hệ số tỉ lệ L gọi là nhiệt hóa hơi riêng, có đơn vị J/kg.

CỦNG CỐ KIẾN THỨC

Có nhóm 7 câu hỏi được đưa ra, gồm các dạng câu hỏi sau:

1. Ghép đôi: với dạng câu hỏi này, các em dùng chuột click vào mệnh đề vế trái rồi rê chuột để kéo đến nối với mệnh đề ở vế phải để tạo thành câu đúng.

2. Điền khuyết: với dạng câu hỏi này, các em click chuột vào một đáp án ở trong khung chứa đáp án rồi rê chuột thả vào ô khuyết mà các em cho là đúng.

3. Đúng – sai: với dạng câu hỏi này, các em lựa chọn mệnh đề đúng hay sai bằng việc tích chọn vào cuối mỗi đáp án, ô bên trái là đáp án đúng, ô bên phải là đáp án sai.

4. Trắc nghiệm: với dạng câu hỏi này, các em tích chọn vào ô tròn trước mỗi đáp án để chọn đáp án đúng.

- Lưu ý: + Thời gian để hoàn thành cả nhóm câu hỏi là 6 phút

+ Các em bắt buộc phải trả lời các câu hỏi để chuyển sang câu hỏi tiếp theo,

+ Sau khi trả lời xong mỗi câu, các em click vào thẻ xác nhận câu trả lời để hoàn thành câu hỏi.

+ Kết thúc 7 câu hỏi, các em click vào thẻ gửi bài để hoàn thành các câu hỏi củng cố, xem kết quả.

Câu 1: Ghép nội dung ở cột bên trái với nội dung tương ứng ở cột bên phải để thành một câu có nội dung đúng.

Quá trình chuyển từ thể rắn sang thể lỏng gọi là

Quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể rắn gọi là

Nhiệt lượng cần cung cấp cho vật rắn ở nhiệt độ nóng chảy để vật rắn nóng chảy hoàn toàn gọi là

Đại lượng đo bằng nhiệt lượng cần cung cấp để làm nóng chảy hoàn toàn 1kg chất rắn ở nhiệt độ nóng chảy gọi là

nhiệt nóng chảy

sự nóng chảy

nhiệt nóng chảy

riêng

sự đông đặc

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 2:Ghép nội dung ở cột bên trái với nội dung tương ứng ở cột bên phải để thành một câu có nội dung đúng.

Quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể khí gọi là

Quá trình chuyển từ thể khí sang thể lỏng gọi là

Chất hơi có mật độ phân tử đang tiếp tục tăng gọi là

Chất hơi có mật độ phân tử không tăng nữa gọi là

sự sôi

hơi bão hòa

sự ngưng tụ

sự bay hơi

Quá trình chuyển từ thể lỏng sang thể khí xảy ra ở cả bên trong và ở trên bề mặt chất lỏng gọi là

hơi khô

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 3:

Điền vào chỗ trống để hoàn thành các kết luận về hơi khô và hơi bão hòa

1. Khi tốc độ bay hơi __(1)__tốc độ ngưng tụ, áp suất hơi __(2)__và hơi ở phía trên bề mặt chất lỏng là hơi khô. Hơi khô tuân theo định luật __(3)__.

2. Khi tốc độ bay hơi __(4)__ tốc độ ngưng tụ, hơi ở phía trên bề mặt chất lỏng là hơi bão hòa, có áp suất __(5)__gọi là áp suất hơi bão hòa. Áp suất hơi bão hòa không phụ thuộc __(6)__. Nó chỉ phụ thuộc bản chất và __(7)__chất lỏng.

lớn hơn

tăng dần

Bôi-lơ - Ma-ri-ôt

bằng

đạt giá trị cực đại

thể tích

nhiệt độ

đạt giá trị cực tiểu

nhỏ hơn

giảm dần

Sác-lơ

mật độ

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 4:

Chọn mệnh đề đúng hay sai về sự chuyển thể của các chất bằng việc tích chọn vào cuối mỗi đáp án. Ô bên trái là đáp án đúng, ô bên phải là đáp án sai.

Tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ thuộc tốc độ gió

Sự sôi là quá trình hóa hơi xảy ra trên mặt thoáng chất lỏng

Sự ngưng tụ luôn xảy ra kèm theo sự bay hơi

Quá trình chuyển từ thể rắn sang thể khí của một chất gọi là quá trình thăng hoa

Chất rắn vô định hình nóng chảy ở một nhiệt độ xác định không đổi.

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 5:

Nhiệt độ nóng chảy của chất rắn kết tinh thay đổi như thế nào khi áp suất tăng?

Luôn tăng đối với mọi chất rắn.

Luôn giảm đối với mọi chất rắn.

Luôn tăng đối với chất rắn có thể tích tăng khi nóng chảy.

Luôn giảm đối với chất rắn có thể tích tăng khi nóng chảy.

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 6:

Nhiệt nóng chảy riêng của chất rắn phụ thuộc những yếu tố nào?

Nhiệt độ của chất rắn và áp suất ngoài

Bản chất và nhiệt độ của chất rắn

Bản chất của chất rắn, nhiệt độ và áp suất bên ngoài

Bản chất của chất rắn

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

Câu 7:

Chọn câu đúng về đặc điểm của sự bay hơi. Sự bay hơi

xảy ra ở một nhiệt độ xác định và không kèm theo sự ngưng tụ.

xảy ra ở mọi nhiệt độ và luôn kèm theo sự ngưng tụ.

xảy ra ở một nhiệt độ xác định và luôn kèm theo sự ngưng tụ.

xảy ra ở mọi nhiệt độ và không kèm theo sự ngưng tụ.

Điểm

1

Thời gian

00:00

Hiển thị thông báo kết quả

Xác nhận câu trả lời

Gửi bài

TRANG THÔNG TIN VỀ TÀI LIỆU THAM KHẢO

https://www.youtube.com/watch?v=Vj2kuZm-aCA

1. Renewable Energy from Evaporating Water

https://www.youtube.com/watch?v=APkt1_twJt8

2. Đun nóng chảy lưu huỳnh S

https://www.youtube.com/watch?v=wCabyGFs9p0

3. How to melt gold into bars crucible Graphite

https://www.youtube.com/watch?v=hGmC0W6ejFg

4. Freezing Water Time Lapse 2

https://www.youtube.com/watch?v=UfLHuGk_HkA

5. sự chuyển thể của các chất

https://www.youtube.com/watch?v=IBcpj7Zq8fw

6. Thảm họa kinh hoàng khi những dòng sông băng tan chảy

https://www.youtube.com/watch?v=mAtY6hvX8Yg

7. Water Evaporation (timelapse)

https://www.youtube.com/watch?v=SbHb4m3D_bs

8. Sự ngưng tụ

https://www.youtube.com/watch?v=ryTkZrNzX2g

9. Sự bay hơi của đá khô

https://www.youtube.com/watch?v=A8kqELSpiAU

10. Vòng tuần hoàn của nước

https://www.youtube.com/watch?v=Ag4lLUXKuSM

11. Boiling, Atmospheric Pressure, and Vapor Pressure

STT	Tên câu hỏi	Loại câu	Kết quả	Xem lại

STT	Tên câu hỏi	Loại câu	Kết quả	Xem lại